Sakralna twórczość Dobrosława Bagińskiego

Zapraszamy na wykład dr Romany Rupiewicz pt.:

O poszukiwaniach języka sztuki w przestrzeni sakralnej. Twórczość Dobrosława Bagińskiego

środa 26 kwietnia 2023, godzina 18.00,

Oddział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich

ul. Foksal 2, Warszawa

Prezentacja twórczości prof. Dobrosława Bagińskiego odbędzie się w ramach cyklu spotkań prowadzonych przez prof. Jeremiego Królikowskiego „Awangarda myśli – awangarda krajobrazu”, organizowanych przez Koło Krytyki Oddziału Warszawskiego SARP. Po wykładzie przewidziana jest dyskusja – którą prowadzi prof. Jeremi Królikowski – na temat kondycji sztuki w Kościele. Porozmawiamy o ludzkich potrzebach i oczekiwaniach wobec wyrażania i doświadczania Boga poprzez krajobraz, architekturę i sztuki wizualne.

Prof. Dobrosław Bagiński jest artystą i teoretykiem sztuki, autorem licznych publikacji, m.in.  Obraz zagadka wzrokowa. Gramatyka języka wizualnego. Zaprezentujemy jego niezrealizowany projekt stacji drogi krzyżowej w krajobrazie miasta Chełm.

Zaprezentowane zostanie wnętrze kościoła Andrzeja Boboli, które jest niezwykle spójną koncepcją plastyczną, realizowaną przez prof. Dobrosława Bagińskiego na przestrzeni wielu lat. Artysta otrzymał za nią w 2006 r. znaczącą nagrodę – Medal Per Artem ad Deum przyznaną przez Papieską Radę ds. Kultury. Za drogę krzyżową w tym kościele Artysta otrzymał w 2001 r. Nagrodę Artystyczną Miasta Lublina.

Bogata twórczość prof. Dobrosława Bagińskiego to liczne wnętrza sakralne, instalacje przestrzenne, realizacje Ołtarza Grobu Pańskiego w świątyniach. Spotkanie dedykujemy wszystkim Miłośniczkom i Miłośnikom współczesnej sztuki nie tylko sakralnej, także architektom, teologom i humanistom interesującym się wizualnością

Organizatorzy spotkania: Oddział Warszawski  SARP, Stowarzyszenie Genius Loci, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Katedra Sztuki Krajobrazu SGGW, Seminarium Metodologiczne Architektury Krajobrazu SGGW

Komitet organizacyjny: dr Ewa Rykała, dr Ewa Kosiacka-Beck, dr Romana Rupiewicz

Spotkanie prowadzi: prof. Jeremi Królikowski

Biogram prof. Dobrosława Bagińskiego – artysty i teoretyka sztuki

Urodził się w 1952 r. w Lublinie, studia ukończył na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu.

W 1976 r. podjął pracę w Instytucie Wychowania Artystycznego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (obecnie Wydział Artystyczny). Tam zaczął organizować Pracownię Podstaw Wiedzy Wizualnej. W 1985 roku przeprowadził przewód doktorski w dziedzinie malarstwa w PWSSP we Wrocławiu, natomiast w 2005 r. – przewód habilitacyjny na Wydziale Rzeźby w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W latach 2007–2014 prowadził zajęcia z rzeźby oraz projektowania wnętrza na Wydziale Architektury Politechniki Lubelskiej. Pracował także na kierunku architektura krajobrazu na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie i Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Przed emeryturą przyjął propozycję współtworzenia od podstaw kierunku edukacja artystyczna na Uniwersytecie Przyrodniczo-Humanistycznym w Siedlcach.

W grudniu 1982 r. rozpoczął współpracę z ks. Jerzym Ważnym, początkowo wykonując okolicznościowe instalacje żłóbka na Boże Narodzenie czy też ołtarza Grobu Pańskiego w tymczasowej kaplicy. Zapoczątkowało to bliższą znajomość i rozmowy o przyszłej świątyni. Pierwsze realizacje umożliwiły proboszczowi ocenę talentu artysty. Ksiądz Ważny zdał sobie sprawę, że sakralna twórczość Dobrosława Bagińskiego jest zupełnie inna od tego, co spotyka się w większości kościołów.

Pierwsze doświadczenia ze sztuką sakralną nie były motywowane religijnie. Artysta chciał zmierzyć się z całkowicie nowym wyzwaniem, które potraktowane poważnie okazało się niezwykle wymagające, niemal karkołomne, trudniejsze od wszystkiego, co do tej pory robił. To go pociągało. Pierwsze duże zadanie sakralne realizował we wnętrzu kościoła Matki Bożej Królowej Polski w Lublinie na zaproszenie architekta Stanisława Machnika. Wspólnie z nim projektował całe wnętrze. Sam zrealizował tam dwie rzeźby: krucyfiks kuty z blachy (wys. 12,5 m), oraz figurę z brązu Jana Chrzciciela (wys. 210 cm). W 1987 r. wygrał konkurs na projekt ołtarza papieskiego, do którego wykonał także figurę Chrystusa Najwyższego Kapłana, kutą z blachy miedzianej (wys. 5,5 m). Współpracę z architektem Machnikiem kontynuował w 1990 r., przy tworzeniu koncepcji i realizacji rzeźbiarskiej ogrodzenia cmentarza żydowskiego w Lublinie.

W latach 1992–98 związał się z nowo tworzonym ośrodkiem Telewizji Polskiej w Lublinie. Przez pierwsze dwa lata był zastępcą dyrektora do spraw programu, a kolejne cztery – dyrektorem ośrodka. Zarząd Telewizji Polskiej powierzył mu wtedy prowadzenie budowy nowoczesnej stacji telewizji regionalnej. Pracę swą zakończył nagrodą specjalną Prezesa TVP i powrócił do pracy artystycznej oraz akademickiej.

Lata 1998–2005 to intensywny czas pracy w kościele św. Andrzeja Boboli. Architektoniczna bryła była już gotowa i przyszedł czas na realizację wnętrza, a potem placu. Jego realizacje sakralne z tego okresu Papieska Rada Kultury uznała za wybitne, przyznając mu 2006 r. medal Per Artem ad Deum. Za największy dar losu uważa spotkanie na swej drodze zawodowej ks. Jerzego Ważnego, który mu zaufał w poszukiwaniach nowych środków wyrażania treści religijnych. W 2000 r. zaprojektował i zrealizował milenijny pomnik: ołtarz Cyryla i Metodego w miejscowości Schmohtitz w Niemczech. Jest autorem niezwykłego, ale niezrealizowanego projektu kalwarii i stacji drogi krzyżowej w Chełmie.

Główną pasję Dobrosława Bagińskiego stanowiła praca akademicka, którą równolegle z innymi zajęciami prowadził przez 40 lat. Publikował teksty o sztuce (w tym sakralnej), architekturze, komunikacji wizualnej. Uczestniczył w wielu konferencjach naukowych, prowadził badania nad percepcją i perswazją wizualną. Współpracował z prof. Piotrem Francuzem, psychologiem eksperymentalnym prowadzącym badania w obszarze percepcji wzrokowej. Wspólnie realizowali kilka projektów badawczych, m.in. „Systematyzacja wizualnych kodów językowych” i „Własności figury jako podstawa komunikacji wizualnej”. Organizowali także seminaria w Kazimierzu Dolnym oraz Janowcu, podczas których Bagiński wygłaszał referaty dotyczące komunikacji wizualnej. W 2018 r. przeszedł na emeryturę.

Najważniejsze teksty teoretyczne prof. Dobrosława Bagińskiego:

1. Obraz zagadka wzrokowa. Gramatyka języka wizualnego    Lublin 2021
2. Sztuka w kierunku sacrum, w: Kościoły naszych czasów – jakie? Sacroexpo, wybór referatów z konferencji o architekturze i sztuce sakralnej lata 2002, 2003, 2004, Kielce 2004;
3. O potrzebie nowej teologii sztuki, w: Kościół potrzebuje sztuki. VI Międzynarodowa Konferencja o Architekturze u Sztuce Sakralnej z cyklu: Kościoły naszych czasów, red. R. Kozakiewicz-Opałka i in., Kielce 2007;
4. Cognitio ex visu, w: Sztuki wizualne w edukacji. Patrzę – widzę – wiem, red. J. Florczykiewicz, T. Nowak, Siedlce 2018;
5. Gimnastyka – Gramatyka, w: Sztuki wizualne w edukacji. Patrzę – widzę – wiem, red. J. Florczykiewicz, T. Nowak, Siedlce 2018; Krzyż według Tomasza, „Akcent” 2017, nr 1;
6. Ego i Ezo – wystąpienie na Ogólnopolskiej Konferencji Filozoficznej „Obraz między sacrum i profanum” organizowanej przez Wydział Filozofii i Socjologii UMCS, 12–14 września 2016 r.;
7. Czy gramatyka wizualna jest możliwa? – wystąpienie na Ogólnopolskiej Konferencji Filozoficznej „Rzeczywistość i jej reprezentacje – od mimetyzmu do konstruktywizmu”, organizowanej przez Wydział Filozofii i Socjologii UMCS, 2–4 września 2015 r.;
8. Dekalog wizualności, w: Obrazy i poznanie, red. M.T. Kociuba, Lublin 2015;
9. Sztuka jako przestrzeń obecności Boga, w: Fides ex Visu. Okiem mistyka, red. R. Knapiński, A. Kramiszewska, Lublin 2011;
10. Wprowadzenie do symbolu apostolskiego, w: Credo w symbolu apostolskim, red. W. Bryła, E. Muszyńska, konsultacje teologiczne i biblijne Cz. Krakowiak i M. Wróbel, Lublin 2013;
11. Charyzmat wspólnoty parafialnej zapisany we wnętrzu świątyni, w: Przed obliczem Boga. Człowiek we wnętrzu świątyni. V Międzynarodowa Konferencja o Architekturze i Sztuce Sakralnej, red. H. Nadrowski, R. Frąk, R. Kozakiewicz-Opałka, Kielce 2006;
12. Ćwiczenia gramatyczne, w: Transgresja wyobraźni, red. J. Saba, Lublin 2008;
13. Kierunki badań komunikacji wizualnej, w: Bariery człowieczeństwa. Wybrane aspekty teoretyczno-metodologiczne, red. M. Kardaczyńska, J. Sośnicka, Kielce 2008;
14. wraz z P. Francuzem, W poszukiwaniu podstaw kodów wizualnych i Własności kształtów jako podstawa kodów wizualnych, w: Obrazy w umyśle. Studia nad percepcją i wyobraźnią, red. P. Francuz, D. Bagiński, Warszawa 2007;
15. Magia obrazu, w: Psychologiczne aspekty odbioru telewizji, t. 2, red. P. Francuz, Lublin 2003.