Szkoła Kultury Przestrzeni

Zapraszamy wszystkich, którzy chcą pogłębić swoją wiedzę na temat genius loci (ducha miejsca) kształtowania przestrzeni, zachowania piękna krajobrazu kulturowego, ochrony zabytków. Oferujemy cykle wykładów i spotkań praktycznych. Oferta kursów dedykowana jest dla absolwentów kierunków artystycznych, architektury i architektury krajobrazu, dla polityków, osób pracujących w samorządach oraz urzędach konserwatorskich. Zapraszamy także dziennikarzy, osoby zaangażowane w przeróżne działania społeczne związane z kształtowaniem przestrzeni.

Udział w zajęciach jest płatny. Uczestnicy kursów otrzymają certyfikaty

Ład przestrzeni jest rezultatem kultury przestrzeni złożonej ze złożoności wzorców, zachowań i zwyczajów funkcjonujących w zmieniających się warunkach.

Szczególne znaczenie w okresie ciągłej transformacji ma kultura relacji pomiędzy przestrzenią prywatną a publiczną, pomiędzy znajdującymi się w niej wartościami kulturowymi i przyrodniczym a presją wąsko i nieprzestrzennie rozumianych interesów ekonomicznych.

Wiedza o kulturze przestrzeni jest szczególnie potrzebna politykom, urzędnikom i działaczom samorządowym, także nauczycielom a również wszystkim, gdyż każdy z nas w mniejszym lub większym zakresie decyduje o kształcie naszej przestrzeni. Podstawowym zadaniem jest znalezienie wspólnego języka opartego o powszechnie zdefiniowane pojęcia, identyfikacja różnic postaw i interesów oraz umiejętność rozwiązywania potencjalnych konfliktów.

W roku 2007 w trakcie debaty, zorganizowanej w ramach Pomorskiego Kongresu Obywatelskiego jej uczestnicy poruszali przede wszystkim kwestie tożsamości i ładu przestrzeni publicznej oraz edukacji, bez której będziemy skazani na planistyczny chaos. Jako najważniejszą kwestię Lucyna Nyka, architekt z Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, określiła wypracowanie poczucia społecznej odpowiedzialności za przestrzeń. Zgromadzeni określili, że główną przyczyną braku ładu przestrzennego są braki w systemie zarządzania przestrzenią w kraju oraz zbyt niska aktywność obywatelska. Zdaniem Andrzeja Baranowskiego, ówczesnego Dziekana Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej, tożsamość przestrzeni publicznych należy budować oddolnie. Jako obowiązkowe przedmioty do szkół, jego zdaniem powinna zostać wprowadzona kultura regionalna i kultura kształtowania przestrzeni. Powinno funkcjonować forum, gdzie akademicy, praktycy, projektanci, inwestorzy, urzędnicy, dziennikarze, mieszkańcy, prowadziliby debatę na temat architektury, krajobrazu i kształtu przestrzeni. Paweł Adamowicz, Prezydent Miasta Gdańska zauważył, że zdecydowanie brakuje debaty publicznej na temat architektury, Stwierdził, że „nie ma elit, które mogłyby wywrzeć jakikolwiek wpływ na decyzje polityków. Obywatelstwo jest za słabe, nie jest niegrzeczne i buntownicze wobec ośrodków decyzyjnych, nie narzuca swojej opinii i zdania. Środowisko akademickie również milczy. Jak wobec tego edukować prezydentów, wójtów, radnych?”

Szkoła Kultury Przestrzeni jest odpowiedzią środowiska akademickiego na tak formułowane potrzeby, które wyrażane są w wielu różnych miejscach kraju. Od kilku lat w Lublinie działa Forum Kultury Przestrzeni, które tworzy lubelską formułę debaty także oddziaływującą w szerszym obszarze. Korzystając z wielu doświadczeń Szkoła Kultury Przestrzeni oferuje zintegrowany program, w którym wykładowcy z różnych dziedzin nauki łączy dążenie do znalezienia i wypracowania wspólnego języka debaty o przestrzeni. Temu mają służyć konferencje i sesje terenowe skupiające się na zagadnieniach kultury przestrzeni badanych jako studia poszczególnych przypadków.

Wiedza o kulturze przestrzeni jako wiedza zintegrowana, wiążąca pojęcia i doświadczenia rozproszone w różnych dziedzinach i specjalnościach, która ułatwia rozwiązywanie konfliktów, przewidywanie i znajdowanie propozycji rozwiązań, podejmowanie decyzji, rządzenie. Procesy rozwoju odbywają się w przestrzeni, która jest jego stymulatorem lub barierą. Rozpoznanie wartości przestrzeni pozwala znaleźć niedostrzegany potencjał rezerw intensywnego rozwoju, pozwala na całościowe ujmowanie rozproszonych w wielu branżach zagadnień co ułatwia bardziej skuteczne zarządzanie na każdym szczeblu władzy samorządowej. Dokumenty Unii Europejskiej definiujące zasady polityki przestrzennej podkreślają znaczenie wartości ładu przestrzeni w skali krajobrazu, miasta i architektury. Wprowadzanie tych zasad wiąże się realizacją istniejących w polskim prawodawstwie zasad partycypacji społecznej, debaty publicznej, przeprowadzania analiz i studiów do czego wiedza o kulturze przestrzeni jest niezbędna. Absolwenci Szkoły Kultury Przestrzeni uzyskują wiedzę o znaczeniu wartości kulturowych w rozwoju miast, regionu i kraju, potrafią te wartości świadomie wykorzystać jako atuty w działalności zawodowej przy wykonywaniu studiów i analiz, przy przeprowadzaniu swoich projektów, programów i planów. Oto główne tematy:

Absolwenci Szkoły Kultury Przestrzeni uzyskują wiedzę o znaczeniu wartości kulturowych w rozwoju miast, regionu i kraju, potrafią te wartości świadomie wykorzystać jako atuty w działalności zawodowej przy wykonywaniu studiów i analiz, przy przeprowadzaniu swoich projektów, programów i planów. Oto główne tematy:

1. PODSTAWY WIEDZY O PRZESTRZENI – podstawowe pojęcia przestrzeni, miary przestrzeni, skale przestrzeni, czytanie znaczeń, przestrzeni, własność przestrzeni, przestrzeń osobista, przestrzeń prywatna, publiczna, półprywatna, półpubliczna, oswajanie przestrzeni, przestrzeń nieoswojona, przestrzeń bezpieczna rozpoznawanie wartości przestrzennych, ład a kultura przestrzeni , przestrzeń pamięci – tożsamość miejsca – duch miejsca / genius loci, ład przestrzeni, kultura przestrzeni, wielość rodzajów kultury przestrzeni, świadomość kultury przestrzeni w Polsce
2. REWITALIZACJA PRZESTRZENI – zasady kształtowania programu rewitalizacji, partycypacja (uczestnictwo) społeczna jako podstawa kultury i rewitalizacji przestrzeni, rewitalizacja gminy, rewitalizacja miasta, .rewitalizacja przestrzeni miasta , rewitalizacja terenów poprzemysłowych, rewitalizacja obszarów wiejskich, narzędzia i strategie rewitalizacji, budowa programu rewitalizacji, pozyskiwanie środków finansowania kultury przestrzeni, przykłady rewitalizacji w Polsce i za granicą, rewitalizacja a rewaloryzacja i ochrona przestrzeni, formy transformacji przestrzeni
3. KULTURA PRZESTRZENI KRAJOBRAZU – kultura ekologiczna, świadomość ekologiczna, wartości kulturowe przyrody, krajobraz przyrodniczy, kulturowy Polski, rozpoznanie i ocena krajobrazu przyrodniczego i kulturowego, krajobraz wizualny, krajobraz dźwiękowy – dźwięk w krajobrazie, energia krajobrazu, krajobraz gminy, parki zabytkowe i ich współczesne funkcje, karta florencka i jej realizacja, ochrona, rozwój i rewitalizacja krajobrazu
4. KULTURA PRZESTRZENI URBANISTYCZNEJ – kod urbanistyczny, podstawowe elementy kompozycji urbanistycznej, rozpoznanie i ocena zasobów urbanistycznych, wzorce urbanistyczne – pomiędzy miastem funkcjonalnym a miastem kreatywnym, miasto ogród jako wzorzec projektowania ładu przestrzeni, współczesne koncepcje urbanistyczne, renesans miasta europejskiego, europejskie dokumenty urbanistyczne- karta lipska, nowa karta ateńska, strategia lizbońska, przestrzeń publiczna jako element krystalizacji układów przestrzennych, strategie budowania przestrzeni publicznej , przestrzeń obywatelska
5. KULTURA PRZESTRZENI ARCHITEKTONICZNEJ – budowa formy architektonicznej, kultura architektoniczna, wzorce architektury – kanon architektury lokalnej, regionalnej polskiej, europejskiej, obiekty zabytkowe w kontekście architektury współczesnej, oddziaływanie wartości zabytkowych na kulturę przestrzeni, architektura jako tworzywo krajobrazu miasta, architektura jako narzędzie rewitalizacji, kontekst przestrzenny jako kulturotwórcze ograniczenie architekta, polityka architektoniczna
6. KULTURA PLANOWANIA I PROJEKTOWANIA – polityka przestrzenna, kultura przestrzeni planowania, wartości kulturowe w strategii rozwoju, w studium uwarunkowań, w planie miejscowym, podstawowe pojęcia w dokumentach planistycznych i projektowych, zakres i zasady analiz i studiów poprzedzających procesy planowania i projektowania, debata publiczna i partycypacja społeczna w procesach planowania i projektowania, projektowanie i planowanie jako praca myślowa i twórcza
7. TWÓRCZOŚĆ PRZESTRZENI, EDUKACJA PRZESTRZENI I SZTUKA PRZESTRZENI – twórczość jako podejmowanie decyzji w sytuacjach niepewnych, projektowanie sytuacji twórczych, rozwiązywanie sytuacji twórczych ,formy edukacji kultury przestrzeni, edukacja przez sztukę, sztuka zarządzania, kultura artystyczna przestrzeni, sztuka w przestrzeni publicznej
8. PRZESTRZEŃ CZŁOWIEKA – SPOŁECZEŃSTWO, POLITYKA – rola i formy edukacji w tworzeniu kultury przestrzeni, formy debaty i dialogu społecznego, zasada kompensacji społecznej jako narzędzie rozwiązywania konfliktów, kultura a polityka, polityka kulturalna, geopolityka, kultura przestrzeni jako forma reanimacji społecznej
9. PRZESTRZEŃ PRAWA – prawo i przestrzeń, podstawy tworzenia prawa, zasadnicze koncepcje prawa i ich przestrzenne konsekwencje, prawo jako narzędzie kształtowania środowiska człowieka, prawo administracyjne a przestrzeń kulturowa, prawo obywatelskie, ekonomiczne konsekwencje prawa, legislacja dotycząca przestrzeni, ustawy i legislacja dotycząca planowania i projektowania
10. KULTURA MIEJSCA JAKO PRAKTYKA KULTURY PRZESTRZENI – praktyka kultury przestrzeni – przykłady polskie, europejskie i światowe, kultura przestrzeni gminy, wartości kulturowe przestrzeni jako podstaw rozwoju gminy, kultura symboliczna, opowieść o miejscu jako przykład praktykowania kultury przestrzeni

Zajęcia będą składać się z wykładów, ćwiczeń, warsztatów i konwersatoriów. Będą one prowadzone przez wybitnych, specjalistów, ekspertów, praktyków, twórców i badaczy – samorządowców, polityków, urbanistów, planistów, architektów, prawników, kulturoznawców, socjologów, ekonomistów, artystów. Niezależnie od powyższych tematów będzie prowadzone seminarium dyplomowe, na którym będą omawiane tematy związane z praktycznym zastosowaniem zdobywanej wiedzy i umiejętności.