Historia stowarzyszenia

Obecnie członkami stowarzyszenia, zarejestrowanego w KRS w dniu 25 maja 2009 roku jest blisko sto osób działających w stowarzyszeniach, w fundacjach i instytucjach publicznych w Polsce i poza jej granicami (np.: Fundacja Pro Academia Narolense, Centrum im. Mirosława Dzielskiego, Fundacja Janus, Fundacja Kresy 2000, Stowarzyszenie Na Rzecz Aktywizacji Mieszkańców Polesia Lubelskiego, Fundacja Kultury Ekologicznej, SGGW, UW, UKSW, Muzeum Narodowe w Szczecinie, Muzeum Okręgowe w Sieradzu, Muzeum Pałac w Wilanowie, litewski Trocki Narodowy Park Historyczny, Fundacja Kultury Ekologicznej, NID, Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej).

Pierwsze władze Stowarzyszenia wyłoniono 20 września 2009 r. podczas I Walnego Zebrania Członków. W ich składzie znaleźli się: Paweł Jaskanis (Prezes Zarządu), Alicja Jachiewicz-Szmidt (Zastępca Prezesa), Piotr Szpanowski (Sekretarz), Adam Grabiński (Skarbnik), Bogusław Kłosiewicz (Członek Zarządu)

Jeszcze przed powołaniem Zarządu Stowarzyszenie współorganizowało ważne wydarzenia dotyczące obszaru jego zainteresowania, takie jak cykl „Turystyka a genius loci pogranicza kultur”, którego pierwsze seminarium pod tytułem: „Zarządzenia rozwojem wspólnot lokalnych opartych na kapitale kulturowym” odbyło się w Cieszynie. Następne miało miejsce w Wigrach, gdzie zapoczątkowano forum współpracy instytucji kulturotwórczych Polski i Litwy, a dalej w Ziemi Jeleniogórskiej (Staniszów, Wojanów, Czarne), gdzie głównym tematem była „twórcza przedsiębiorczość”, szczególnie w obszarach turystyki. Ostatnie spotkanie z tego cyklu odbyło się w Trokach na Litwie. Była to niejako kontynuacja seminarium wigierskiego, podejmującego kwestie współpracy instytucji Polski i Litwy.

W dniach 1-3 maja 2010 r. odbyło się seminarium w Zarzeczu pod nazwą „Rozmowy polskie o kulturze pamięci – majówka w Zarzeczu” zorganizowane przez Związek Rodowy Dzieduszyckich herbu Sas, a współorganizowane przez Fundację Pro Publico Bono i Stowarzyszenie. Podczas seminarium odbyło się spotkanie integracyjne Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Dzieduszyckich, którego członkami są Paweł Jaskanis i Waldemar Rataj. W ramach zjazdu miała również miejsce debata „Muzeum jako instytucja zarządzania dziedzictwem” a wieczorem zaprezentowano spektakl „Drzewo” Fundacji Kresy 2000, który jest kwintesencją przekazu o genius loci i kulturze pamięci.

Spektakl „Drzewo” i projekt sceny polnej Fundacji Kresy 2000 „Pielgrzymowanie od drzewa do drzewa” wpisuje się również bardzo mocno w misję i przesłanie Stowarzyszenia. Projekt ten stanowi wyraz pewnej oryginalnej koncepcji Stefana Szmidta, który w naturalny dla siebie sposób, za pośrednictwem tekstu Wiesława Myśliwskiego, potrafi stworzyć warunki autentycznego „spotkania” (W. Rataj, „Tanew”, nr 7/2010).

Niezwykle ważne jest również to, że te spotkania zakorzenione są w genius loci każdego miejsca, w którym się odbywają. 22 czerwca 2010 r. Stowarzyszenie było współorganizatorem, wraz z Fundacją Zamku w Niepołomicach, Muzeum Pałacu w Wilanowie oraz Kolegium Wigierskim seminarium programowego Akademii Genius Loci. Dyskutowano podczas niego o turystyce kulturowej jako szansie rozwoju miejsc dziedzictwo kulturowego i przyrodniczego, skupiając się na doświadczeniach edukacyjnych Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie oraz działalności Zamku w Niepołomicach, który gościł seminarzystów. 23 czerwca 2010 r., w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie odbyło się II Walne zebranie Stowarzyszenia, podczas którego poruszono konieczność powołania Rady Programowej Stowarzyszenia oraz wolę uruchomienia czasopisma stowarzyszeniowego, które umożliwiłoby członkom Stowarzyszenia poznawanie własnych specyfik i pokazywanie przykładów dobry praktyk. Pełnomocnikiem do spraw powołania rady programowej został Jerem

21 sierpnia 2010 r. odbyło się kolejne seminarium programowe Akademii Genius loci pt.: „Kultura w przestrzeni dziedzictwa przyrodniczego”. Tym razem miejscem spotkania była Maćkowa Ruda, w której mieszkał i pracował prof. Andrzej Strumiłło. Był to jednocześnie hołd dla prof. Strumiłło za lata pracy na rzecz suwalskiej ziemi, a także poszukiwaniem w jego twórczości wzorców kultury intelektualnej, artystycznej i społecznej, którą interesuje się i chce wprowadzić do polskiego życia społecznego i polskiej kultury Akademii Genius loci.

W listopadzie 2010 r. odbyło się seminarium diagnostyczne w Nowym Wiśniczu zorganizowane przez Wojewodę Małopolskiego oraz Burmistrza Nowego Wiśnicza. To miejsce ma się stać ośrodkiem krzewienia promocji kultury Dawnej Rzeczypospolitej. Podczas tego seminarium podpisana została również deklaracja w sprawie ustanowienia Programu „Kultura pamięci – tożsamość Małopolski”. Deklaracja, oprócz Prezesa Stowarzyszenia została podpisana przez Wojewodę Małopolskiego oraz działających w większości także w Stowarzyszeniu przedstawicieli fundacji, stowarzyszeń i instytucji: Fundacja Kolegium Wigierskie, Fundacja Konkurs Pro Publico Bono, Kresy 2000, Fundacja Pomocy Wzajemnej „Barka”, Stowarzyszenie 10 Czerwca, Stowarzyszenie „Przymierze Rodzin”, Muzeum Narodowe w Krakowie.

W kwietniu 2011 roku Stowarzyszenie zorganizowało III Walne Zgromadzenie Członków i towarzyszące mu seminarium Akademii Genius loci w Jerzmanowicach i Ojcowie, dotyczące turystyki kulturowej w miejscach dziedzictwa. W ramach sympozjum Akademii przeanalizowano studium przypadku zagospodarowania przestrzeni gminy sąsiadującej z parkiem narodowym i postawiono sobie za cel upowszechnianie spodziewanych wniosków, zwłaszcza na łamach „Arche”

Paweł Jaskanis