Serdecznie zapraszamy na uroczystość wręczenia brązowego medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” dla prof. dr hab. Anny Sylwii Czyż.
Uroczystość odbędzie się 16 grudnia 2024 r. o godzinie 16.00 w siedzibie Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich, przy ul. Foksal 2 w Warszawie,
Prof. dr hab. Anna Sylwia Czyż jest cenioną badaczką i społeczniczką. Od początku swojej kariery zawodowej wykonywała prace inwentaryzacyjne zabytkowych polskich cmentarzy, nagrobków i pałaców na terenach wschodnich dawnej Rzeczpospolitej, a także zajmowała się dziedzictwem kulturowym Polonii w USA. Angażowała i nadal angażuje do tego przedsięwzięcia kolejne pokolenia studentów, uwrażliwiając ich na potrzebę ochrony polskiego dziedzictwa. Jest też jedną z najbardziej cenionych ekspertów od nowożytnej sztuki Wielkiego Księstwa Litewskiego, autorką licznych publikacji poświęconych tej tematyce. Zwieńczeniem naukowych poszukiwań, związana z popularyzacją prowadzonych badań prof. Anny Sylwii Czyż, jest wystawa „Pacai. Istorijos sodo lelijos” otwarta 28 października br. w Valdovu rumai w Wilnie, gdzie jest główną kuratorką.
Prace badawcze prof. Anny Sylwii Czyż skoncentrowane są na sztuce nowożytnej Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zajmuje się mecenatem artystycznym w kontekście propagandy władzy, architekturą zakonów z tzw. rodziny św. Augustyna, a także architekturą rezydencjonalną. Jej praca magisterska poświęcona była sakralnej fundacji architektonicznej biskupa Jerzego Tyszkiewicza w Gordach (Kalwaria Żmudzka, pod kier. prof. Z. Bani). Dzięki jej wysiłkom nieznana dotychczas siedemnastowieczna kalwaria została włączona w obieg naukowy. Praca doktorska związana była z wybitną realizacją architektury XVII w.: Kościół pw. śś. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie – fundacja Michała Kazimierza Paca (promotor: prof. Z. Bania). Książka wydana na podstawie rozprawy jest modelowym przykładem monografii obiektu tego typu. Praca habilitacyjna Anny Czyż została poświęcona mecenatowi przedstawicieli starszej liii rodu Paców (Fundacje artystyczne rodziny Paców: Stefana, Krzysztofa Zygmunta i Mikołaja Stefana Paców. „Lilium bonae spei ab antiquitate consecratum”, Warszawa 2016). Dzieła sztuki ukazała w nowych kontekstach w powiązaniu z heraldyką, kulturą literacką baroku, obyczajowości XVII w. na tle szerokiej panoramy dziejów Rzeczpospolitej. Kolejne badania obejmowały nowożytną architekturę rezydencjonalną stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego (Pałace Wilna XVII–XVIII wieku, Warszawa 2021). Jest to w literaturze naukowej absolutnie nowy typ monografii miejskich pałaców, z wypracowaniem nowej metodologii.
Prof. Anna Sylwia Czyż wyniki swoich badań publikowała także w artykułach naukowych zamieszczanych w czasopismach i pracach zbiorowych, wydawanych także za granicą, takich jak „Biuletyn Historii Sztuki”, „Ochrona Zabytków”, „Wiadomości Konserwatorskie”, „Saeculum Christianum”, „Rocznik Lituanistyczny”, „Lietuvos istorijos metraštis”, „Kauno istorijos metraštis”, „Humanities and Social Sciences”, „Artifex Novus”, „Knygotyra”, „Acta Acdemiae Artium Vilnensis”, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, „Przegląd Wschodni”, „Seminare. Poszukiwania Naukowe”, „Studia Wilanowskie”. Jest również członkinią redakcji pisma naukowego „Artifex Novus”.
W latach 1998-2024 prof. Czyż przyczyniła się do odkrycia, zinwentaryzowania oraz dokumentacji i opracowania tysięcy dzieł sztuki sepulkralnej. Dzięki tym działaniom związanym z ochroną polskiego dziedzictwa narodowego poza granicami kraju, możliwe jest nie tylko pielęgnowanie pamięci, ale także ochrona tych obiektów i miejsc, z których wiele znajduje się w stanie mniej lub bardziej zaawansowanej destrukcji. Jest współtwórczynią metodologii prowadzenia inwentaryzacji na cmentarzach (wraz z dr Bartłomiejem Gutowskim) i współautorką nagradzanego podręcznika przetłumaczonego na język ukraiński, litewski i angielski.
Publikacji badań prof. Anna Czyż umożliwiają upowszechnianie wiedzy o tym co polskie i co zapomniane. Zasługi prof. Anny Sylwii Czyż doceniono przyznając jej następujące wyróżnienia i nagrody:
- 2023 – Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w kategorii Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą;
- 2021 – Nagroda Rektora UW w konkursie ACADEMIA 2021 za najlepszą publikację akademicką w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych: Cmentarz na Rossie w Wilnie…. (wspólnie z Bartłomiejem Gutowskim);
- 2021 – Wyróżnienie Rektora UW w konkursie ACADEMIA 2021 za publikację akademicką w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych za książkę Podręcznik do inwentaryzacji…. (wspólnie z Bartłomiejem Gutowskim);
- 2021 – Nagroda Historia Zebrana – nagroda Jury w kategorii Okiem Badacza – książka 1. półrocza 2021: Podręcznik do inwentaryzacji… (wspólnie z Bartłomiejem Gutowskim);
- 2019 – Nagroda „Przyjaciel Muzeum Ziemi Piskiej”;
- 2017 – Nagroda Przeglądu Wschodniego za 2016 r. w kategorii Nagroda Krajowa za książkę: Fundacje artystyczne rodziny…;
- 2007 – Nagroda im. Józefa Maksymiliana Ossolińskiego w kategorii najlepsza praca doktorska z zakresu historii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2007.
Prof. Anna Sylwia Czyż integruje środowisko historyczek i historyków sztuki, inicjując także wiele ważnych wydarzeń naukowych, edukacyjnych, wystawienniczych i popularyzatorskich. Jako Prezeska Stowarzyszenia Historyków Sztuki przyczynia się do inicjowania prac naukowo-badawczych oraz popularyzowania historii sztuki, osiągnięć członków Stowarzyszenia przez aktywizację i konsolidację środowiska, a także modernizację jego działań i nowe inicjatywy. Historii Stowarzyszenia poświęciła zresztą pierwszą naukową monografię Stowarzyszenie Historyków Sztuki. 1934-2024.
Prof. Anna Sylwia Czyż jest też od 2020 r. członkinią Zarządu Fundacji im. ks. Janusza Pasierba, a od 2023 r. członkinią Zarządu Polskiego Towarzystwa Badaczy Siedemnastego Wieku.
Anna Sylwia Czyż studiowała na UKSW w latach 1993-1998 historię literatury wczesnochrześcijańskiej oraz 1995-2000 historię sztuki, oba kierunki ukończyła ze stopniem magistra. Od 2000 r. pracuje w Instytucie Historii Sztuki UKSW. W 2006 r. na UKSW uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie historii, a 2017 r. doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dyscyplinie historia sztuki (Instytut Sztuki PAN). W roku 2024 Prezydent RP nadał jej tytuł profesora nauk humanistycznych.
Podczas swojej pracy w UKSW była kierowniczą studiów zaocznych z historii sztuki (2008-2009), zastępcą dyrektora Instytutu Historii Sztuki (2010 – 2016), prodziekanką Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych (2016 – 2020). Wypromowała jedną doktorantkę (2023), 31 magistrów i 44 licencjuszy. W 2018 r. otrzymałam nagrodę przyznawaną przez studentów UKSW Belfer Roku (kategoria ćwiczeniowiec).
Prof. Anna Sylwia Czyż współpracuje aktywnie z placówkami badawczo-akademickimi i muzealnymi na Litwie, czego wyrazem jest choćby jej członkostwo w redakcji czasopisma „Acta Acdemiae Artium Vilnensis”, a także od 17 października 2024 r. nominacja na członkinię Rady Muzeum przy Zamku Królewskim na Wawelu.
Organizatorem wydarzenia jest Stowarzyszenie Genius Loci oraz Odział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich