Projekt obserwatorium meteorologicznego na Śnieżce (1603mnpm) koło Karpacza powstał w 1964 roku autorstwa architektów: Witolda Lipińskiego i Waldemara Wawrzyniaka, pracowników wydziału architektury Politechniki Wrocławskiej. Obiekt zbudowany od podstaw w trudnych klimatycznych warunkach, został udostępniony w 1974 roku poprzedzony długą w czasie budowę drogi od świątyni Wang w Karpaczu na szczyt Śnieżki.
Podstawowa funkcja obiektu określona przez ówczesny Państwowy Instytut Hydrologiczno-Meteorologiczny w Warszawie została poszerzona o funkcje gastronomiczną. Zrealizowany projekt powszechnie uważany był za schronisko dla turystów, co było lekką przesadą uwzględniając polityczne uwarunkowania. Ruch turystyczny podlegał pewnym rygorom i był wyraźnie nadzorowany przez służby graniczne zarówno PRL jak i Czechosłowacji.
Obecnie, gdy szczyt Śnieżki odwiedzany jest przez ponad milion turystów krajowych i zagranicznych oraz z uwagi na starzenie się obiektu – związane z tym decyzje dotyczące remontu – można i należy wziąć pod uwagę współczesne wymagania i możliwości.
Budynek obserwatorium, tak znaczący w polskiej architekturze, został wpisany w 2020 roku do rejestru zabytków przez Dolnośląskiego Konserwatora Zabytków Państwa Polskiego. Jako zabytek znajduje się więc pod opieką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, stąd moja propozycja dotycząca wskazania nowej funkcji obiektu, z możliwością stworzenia w nim Multimedialnego Ośrodka Promocji Kultury Polskiej.
W nowej koncepcji, w miejscu starej restauracji, na powierzchni zasadniczej poziomu wielkiego dysku, wprowadzono funkcję wystawienniczo-konferencyjną. Gastronomię proponuje się zrealizować na poziomie piwnic wielkiego dysku, w formie cateringowej z barem. W projekcie uwzględniono też zmiany dotyczące pomieszczeń sanitarnych.
W proponowanym opracowaniu, przedstawionym zarówno Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przy udziale instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej uwzględnia się połączenia funkcji zasadniczej, obserwacyjnej jak i kulturowej.
Ten podstawowy projekt zmian, jego koncepcja została opracowana z serdeczną pamięcią o architekcie profesorze Witoldzie Lipińskim (1923-2005), przez autorów obecnej wersji funkcji obiektu architektów: Waldemara Wawrzyniaka i Anny Wawrzyniak-Olszak, wizualizacje Mateusz Wawrzyniak – z zachowaniem dotychczasowego wizerunku Wysokogórskiego Obserwatorium Meteorologicznego im. Tadeusza Hołdysa, zapisanego w rejestrze zabytków Rzeczypospolitej Polskiej.
Film na temat dalszych losów obserwatorium na Śnieżce, emitowany w TVP Wrocław, można obejrzeć tutaj: https://wroclaw.tvp.pl/62671315/09092022
Plansze z projektami:
prof. dr hab. inż. arch. Waldemar Wawrzyniak